Καλή μου γάτα μπορείς σε παρακαλώ να μου πεις ποιο δρόμο να πάρω; Ρωτά η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων.
– Εξαρτάται από το που θέλεις να πας, απάντησε η γάτα.
– Όπου να΄ ναι, δε με νοιάζει, είπε η Αλίκη.
– Τότε δεν έχει σημασία όποιο δρόμο κι αν πάρεις.
– Αρκεί να φθάσω κάπου, πρόσθεσε η Αλίκη σα να ήθελε να δικαιολογηθεί.
– Σίγουρα θα φθάσεις, είπε η γάτα, αρκεί να περπατήσεις αρκετά.
Είναι σαφές από το παραπάνω απόσπασμα του παραμυθιού ότι, αν δεν έχει ξεκαθαρίσει κανείς τους στόχους του, δεν είναι δυνατόν να προετοιμαστεί μεθοδικά και στρατηγικά για την υλοποίηση αυτών των στόχων. Και είναι σίγουρο ότι χωρίς τη συνειδητοποίηση των στόχων του ίσως τελικά κάποτε να «φτάσει κάπου», αλλά σίγουρα θα «περπατήσει αρκετά». Για σημαντικές, όμως, αποφάσεις όπως είναι οι εκπαιδευτικές και οι επαγγελματικές, μάλλον θα ήταν σοφότερο να ασχοληθεί κανείς συνειδητά και υπεύθυνα και να ξεκαθαρίσει τους στόχους του, αφού μάλιστα το επάγγελμα επηρεάζει γενικότερα και τον τρόπο με τον οποίο θα ζήσει ο ίδιος και οι γύρω του άνθρωποι.
Σε αντίθεση με τις κοινωνίες του παρελθόντος και τον γραφικό απόηχο επαγγελμάτων που μετεξελίσσονται ή εξαφανίζονται – ποιος θυμάται τον τερζή, τον τσίφτη ή τον καλαντζή; – ο σύγχρονος άνθρωπος έχει μπροστά του ένα μεγάλο εύρος επαγγελματικών επιλογών και ειδικοτήτων. Αισίως, θα υπερβούμε φέτος τα 500 τμήματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ενώ αναγκαία καθίσταται πλέον και η τεταρτοβάθμια εκπαίδευση με ένα πλήθος 400 και πλέον μεταπτυχιακών προγραμμάτων!
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των ραγδαίων αλλαγών θυμήθηκα βλέποντας το νέο προϊόν Coca Cola Vanilla. Πρόσφατα, δύο αμερικανικές βιοτεχνολογικές επιχειρήσεις ανακοίνωσαν ότι είχαν κατορθώσει να παραγάγουν βανίλια από καλλιέργειες φυτικών κυττάρων μέσα στο εργαστήριο. Η βανίλια είναι η γεύση που αγαπάει περισσότερο από κάθε άλλη ο κόσμος στην Αμερική. Το ένα τρίτο όλων των παγωτών που πωλούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν γεύση βανίλιας. Πάνω από 98% της παγκόσμιας παραγωγής βανίλιας προέρχονται από μικρά νησιωτικά κράτη της Μαγαδασκάρης, του Ριγιούνιον και του Κομόρος. Μόνο στη Μαγαδασκάρη, που παράγει περισσότερο από 70% της παγκόσμιας συγκομιδής, 70.000 αγρότες βγάζουν το ψωμί τους από αυτή τη σοδειά.
Ωστόσο, η παραγωγή της βανίλιας είναι ακριβή. Οι δενδρόκηποί της πρέπει να γονιμοποιηθούν χειρωνακτικά, ενώ απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη διαδικασία της συγκομιδής και της συντήρησής της. Σήμερα, οι νέες τεχνολογίες συγκόλλησης των γονιδίων επιτρέπουν στους ερευνητές να παράγουν μεγάλες ποσότητες βανίλιας μέσα σε εργαστηριακούς κάδους – απομονώνοντας το γονίδιο που αντιστοιχεί στον κώδικα της πρωτεΐνης της βανίλια και κλωνοποιώντας το σε ένα βακτηριδιακό λουτρό – χωρίς να χρειάζονται σπόρος, φυτό, έδαφος, καλλιέργεια, συγκομιδή και αγρότης.
Ο θρίαμβος της τεχνολογίας αλλάζει δραματικά το τοπίο των επαγγελμάτων και όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι η γενιά που έρχεται στο προσκήνιο θα αλλάξει 7 – 8 φορές θέση και απασχόληση στη διάρκεια μιας σταδιοδρομίας, μια εξέλιξη που θα καθιστά απαραίτητο τον προσανατολισμό, την συμβουλευτική και τα εργαλεία της ανάλυσης που χρησιμοποιούν αλλά και την δια βίου μάθηση.
Η επιλογή των σπουδών απαιτεί σήμερα προσεκτική διερεύνηση πολλών παραγόντων και προπάντων δεν μπορεί να γίνει με τα επαγγελματικά στερεότυπα περασμένων δεκαετιών με τα οποία πολύ συχνά οι γονείς προτρέπουν τα παιδιά να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους δελτίο. Σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, όπως το εγχώριο το οποίο παράγει πολύ περισσότερους από όσους χρειαζόμαστε γιατρούς, δικηγόρους, καθηγητές ενώ η αγορά παρουσιάζει μεγαλύτερη ζήτηση από την αντίστοιχη προσφορά σ επαγγέλματα που αφορούν την πληροφορική, την οικονομία, τα φοροτεχνικά, τις τηλεπικοινωνίες, τον τουρισμό, τη διατροφή, τον αθλητισμό, την προστασία του περιβάλλοντος και τις εναλλακτικές καλλιέργειες, η Αλίκη πρέπει να αναζητήσει προσεκτικά τις διαδρομές της σε μια νέα χώρα πολλών τεχνολογικών θαυμάτων και καινούργιων δυναμικών επαγγελμάτων.
Υ.Γ. τερζής: ράφτης μάλλινων χονδρών υφασμάτων
καλαντζής: συντηρητής μαγειρικών σκευών
τσίφτης: βοηθός λουστραδόρου επίπλου
Αλίκη: η καλύτερη μαθήτρια του φροντιστηρίου