Μήνας: Νοέμβριος 2008

Το ιστολόγιο έλαβε από τον διακεκριμένο συνάδελφο, φροντιστή και συγγραφέα Σαράντο Καργάκο την παρακάτω επιστολή:

"Αγαπητέ Συνάδελφε",

Ευχαριστώ για την αποστολή του βιβλίου σας, για την αφιέρωση και για την αναφορά στο όνομά μου.

Θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι το νέο μου βιβλίο που κυκλοφορείται από σήμερα « Ελληνική Παιδεία: ένας νεκρός με …μέλλον », αποτελεί μια πλήρη δικαίωση των από την εποχή του Πάγκαλου (1925) δεινώς διωκόμενων, έως σήμερα, φροντιστηρίων. Πρέπει όλοι οι φροντιστές να διαβάσουν το βιβλίο αυτό. Εκδίδεται από τον « Αρμό ».

Επίσης θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι τη μεγαλύτερη κυκλοφορία σε ότι αφορά στα Αρχαία Ελληνικά είναι η μέθοδος Τζουγανάτου, ενώ σε ότι αφορά στην Έκθεση και την Ιστορία επί  μια 25ετία τα δικά μου βιβλία είχαν τη μεγαλύτερη κυκλοφορία.

Πριν από πολλά χρόνια, μετά από ένα ταξίδι στην Ιαπωνία έγραψα ένα εκτενές άρθρο για την εκεί ακμάζουσα φροντιστηριακή παιδεία. Που δεν την απειλεί κανένας γιατί βοηθά στην άνοδο της Ανώτατης Παιδείας.

Με φιλικούς χαιρετισμούς

Σαράντος Καργάκος

Με αφορμή το νέο βιβλίο του αστείρευτου Σαράντου θυμήθηκα και σας παραθέτω αυτούσιο ομότιτλο άρθρο του ένα χρόνο πριν στο περιοδικό « Προβληματισμοί »:

˝Οι κατά καιρούς εξεγέρσεις των μαθητών δείχνουν το δυσάρεστο ψυχολογικό κλίμα που επικρατεί στα σχολεία μας. Αναφερθήκαμε σε προηγούμενο άρθρο στην περίπτωση της δεκαεξάχρονης ενός τραγουδιού που σκότωσε τον καθηγητή της, επειδή νόμισε πως αυτός βίασε το μυαλό της. Από τις αντιδράσεις των παιδιών βλέπει κανείς πως αν όχι όλα – τουλάχιστον μερικά – θα «σκότωναν» με μεγάλη ευκολία τον καθηγητή τους, προκειμένου να σώσουν το μυαλό τους από ένα σύστημα παιδείας που μοιάζει με καρυοθραύστη και κάνει τον καθηγητή να δρα σαν κρανιοθραύστης.

Το σχολείο φαντάζει στους μαθητές σαν ένας ατελείωτος Γολγοθάς, που πρέπει να διανύσουν σε ευρύ χρονικό διάστημα, φορτωμένοι μ' ένα σταυρό κατασκευασμένο από συνθετικό υλικό ποικίλων μαθημάτων. Στην καλύτερη περίπτωση ο καθηγητής παίζει τον ρόλο του Σίμωνος του Κυρηναίου και στη χειρότερη τον ρόλο του μαστιγωτή. Όμως στη δική τους περίπτωση η κορυφή του Γολγοθά δεν εγγυάται καμμιά ανάσταση, καμμιά ανάταση. Το φάσμα της ανεργίας φαντάζει απειλητικό στο τέλος των σπουδών.

Το παιδί μπορεί να ολοκληρώσει πνευματικά τον εαυτό του μέσα από μια αντίθεση προς τη θέση που εκφράζει ο καθηγητής ή το σχολικό βιβλίο. Αυτή η αντίθεση απαγορεύεται. Ο καθηγητής έχει αναγορευθεί σε αυθεντία με την ευτελή δικαιολογία πως «αυτός διορθώνει», ενώ το επίσημο σχολικό βιβλίο λειτουργεί όπως το Κοράνι στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς. Έτσι το μυαλό εγκλωβίζεται σ' ένα σιδερένιο κλουβί που ειδικά στις εξετάσεις ορίζεται με τη φράση «από εδώ μέχρι εκεί», που υποδηλώνει τα ακριβή όρια του «σωστού»! Έτσι όμως δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο βιβλίο και στον μαθητή, ανάμεσα στον μαθητή και στον καθηγητή. Αποκλείεται η σύνθεση, που ειδικά στην εκπαίδευση σημαίνει γόνιμη αφομοίωση.

Αλλά κι αν ακόμη ο καθηγητής είχε διάθεση ν' ανοίξει νέους ορίζοντες πνεύματος στους μαθητές, εμποδίζεται από το λεγόμενο «Αναλυτικό πρόγραμμα», που του καθορίζει επακριβώς το τι πρέπει να διδάξει και από πού μέχρι που να διδάξει. Εξυπακούεται ότι τα που, τί και πώς προσδιορίζονται από το «Σχολικό» που ακολουθείται «κατά γράμμα». Επομένως οι μαθητές αρκούνται σε μια άνευ ουσίας παράδοση και άνευ πρωτοτυπίας εξέταση, χωρίς δυνατότητα να συζητήσουν βαθύτερα στο μάθημα και χωρίς να τους γεννιέται η διάθεση να εντρυφήσουν και σε κάτι άλλο. Οι μοναδικές «θεμιτές» απορίες είναι του τύπου: «Αν μας βάλουν την ερώτηση τάδε, εμείς από πού πρέπει ν' αρχίσουμε και που να τελειώσουμε;». Δηλαδή, από ποια γραμμή ή λέξη και μέχρι ποια γραμμή ή λέξη! Κι αυτό το απονεκρωτικό σύστημα εξετάσεων και διδασκαλίας το ονομάζουμε – και μάλιστα χωρίς αιδώ – παιδεία!

Λόγω του οξύτατου ανταγωνισμού και της χωρίς προηγούμενο πίεσης να εισαχθεί το παιδί σε κάποια σχολή, (ό,τι θέλει ας είναι αυτή, αρκεί να μπεί), οδηγείται σε διπλή φοίτηση: σχολείο και φροντιστήριο. Έτσι εξανεμίζεται ο ελεύθερος χρόνος. Οι μαθητές του σημερινού καιρού ξοδεύουν τον διπλάσιο χρόνο για διάβασμα στο σπίτι ή για φοίτηση στο φροντιστήριο απ' ό,τι ξόδευαν οι μαθητές παλαιοτέρων εποχών. Τα αλλεπάλληλα διαγωνίσματα στο σχολείο και στο φροντιστήριο κάνουν την Γ' Λυκείου μια συνεχή εξεταστική χρονιά, χωρίς ανάσα, χωρίς ένα διάλειμμα πνευματικής χαράς. Η φύση μάλιστα ορισμένων μαθημάτων είναι τέτοια ώστε μετά την τρίτη επανάληψη να κουράζεται αφάνταστα το μυαλό και να προκαλείται απέχθεια για το αντικείμενο μελέτης. Πολλοί μαθητές θα προτιμούσαν μια ελεύθερη ανάγνωση κι εξέταση σε μια ιστορία 600 σελίδων παρά να υφίστανται το μαρτύριο να λένε και να ξαναλένε τις περίπου 120 εξεταζόμενες σελίδες ενός αθλιογραμμένου βιβλίου.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τα κριτήρια λειτουργίας των φροντιστηρίων καθορίζονται από το ποιες ώρες αφήνει αχρησιμοποίητες το σχολείο. Ακόμη και όταν υπάρχουν γιορτές και αργίες, όπου το σχολείο υποχρεώνεται να κλείσει, ανοίγει το φροντιστήριο για διαγωνίσματα κι έκτακτα μαθήματα. Τίποτε δεν ευνόησε τόσο πολύ τα φροντιστήρια όσο η καθιέρωση του «Πενθημέρου». Ο δήθεν ελεύθερος χρόνος των μαθητών έγινε χρόνος φροντιστηριακός. Από το απόγευμα της Παρασκευής μέχρι το πρωί της Κυριακής παρατηρείται ένας πρωτοφανής φροντιστηριακός οργασμός. Υπάρχουν φροντιστές των Αθηνών που μεταφέρουν την φροντιστηριακή τους δραστηριότητα σε μικρές επαρχιακές πόλεις, όπου δεν υπάρχουν οργανωμένα φροντιστήρια, και καλύπτουν τις ανάγκες των εκεί μαθητών κατά το τριήμερο αυτό, συνδυάζοντας έτσι το τερπνόν μετά του ωφελίμου: εργασία και εκδρομή!

Όσο και αν φαίνεται περίεργο, η κούραση των μαθητών ενισχύεται από τη μονομέρεια του εξεταστικού συστήματος. Το ενδιαφέρον των μαθητών περιορίζεται στα εξεταζόμενα μαθήματα Δέσμης, ενώ τα μαθήματα Επιλογής, τα – ας πούμε συμπληρωματικά – αγνοούνται παντελώς. Όμως, όσο και αν αυτό φαίνεται βολικό, κουράζει, καταπονεί το πνεύμα, ξεραίνει την ψυχή. Είναι σαν να τρέφεται το παιδί μόνο με τέσσερεις τροφές, όπως ο Γιοβάν, ένας λογοτεχνικός ήρωας στο «Συννεφιάζει» του Λουντέμη που το εδεσματολόγιό του αποτελούσαν τα «πατλιζάν, σισάρκα, πιπέρκα» και για ποικιλία τα «πιπέρκα, σισάρκα, πατλιτζάν»! Σχολείο και φροντιστήριο ασχολούνται ουσιαστικά με το ίδιο αντικείμενο. Ο μαθητής της Γ' Λυκείου πηγαίνει πρώτα στο σχολείο για να ακούσει «κάτι» και μετά πηγαίνει στο φροντιστήριο για να μάθει αυτό το «κάτι» καλύτερα. Βέβαια, με την αύξηση των μαθημάτων, παρόλο που προσφέρθηκε μια εξεταστική ποικιλία, φθάσαμε, όπως συνήθως, πάλι στο αντίθετο άκρο. Σε καμμιά περίπτωση ο αριθμός των εξεταζόμενων σε πανελλήνια κλίμακα μαθημάτων δεν έπρεπε να υπερβαίνει τα πέντε – έστω τα έξι – μαθήματα, αν σ' αυτά περιλαμβάνεται και η ξένη γλώσσα. Αν ο μικρός αριθμός μαθημάτων πνίγει το ενδιαφέρον, ο μεγάλος αριθμός εξαχνώνει το ενδιαφέρον.

Η ποικιλία όμως που θα μπορούσε να τονώσει το ενδιαφέρον και να προσελκύσει την προσοχή των μαθητών απουσιάζει ακόμη και από ορισμένα μαθήματα. Συγκεκριμένα, στην Ιστορία και στα Θρησκευτικά επαναλαμβάνονται από τάξη σε τάξη σχεδόν τα ίδια, μόνο που διαφέρουν στην έκφραση. Αυτό βέβαια δεν είναι τελείως κακό, αφού κάτι μένει στο μυαλό των μαθητών, είναι όμως πολύ πληκτικό, εφόσον αναμασάται η ίδια ύλη, κυρίως όμως είναι ενοχλητική η παρείσφρηση ιδεολογικών στοιχείων, που όζουν κομματικής κινάβρας. (Κινάβρα: οσμή τράγου, «τραγίλα»).

Ίσως τα πράγματα στα σχολεία μας να είχαν πάρει άλλη πορεία, αν υπήρχε από τη μεριά των υπευθύνων πνευματική τόλμη. Να σταματήσουν τα μεγάλα λόγια των υπουργών περί μεταρρυθμίσεων, επαναστάσεων και αναγεννήσεων. Πραγματική επανάσταση θα γινόταν, αν τολμούσε ένας υπουργός να πει στους μαθητές κάτι απλό: «Διαβάστε απ' όπου θέλετε, ό,τι θέλετε, όπως θέλετε και γράφτε στις εξετάσεις αυτό που ζητείται με δικά σας λόγια». Αυτό θα λύτρωνε τον μαθητή και θα έφερνε την ελευθερία στην παιδεία, η οποία υπήρχε ακόμη και στη δικτατορία. Ποτέ μέχρι την εποχή των «μεταρρυθμίσεων» Ράλλη – Βερυβάκη – Κακλαμάνη και Σία το σχολικό βιβλίο δεν ήταν υποχρεωτικό. Και μάλιστα εξαναγκαστικά υποχρεωτικό. Ακόμη και στα χρόνια της Χούντας δεν υπήρξε ποτέ εγκύκλιος που ν' απαγορεύει στα παιδιά να μελετούν – εκτός του σχολικού – κι άλλα βιβλία. Αυτό έγινε επί δημοκρατίας που επέβαλε στο σχολείο την δικτατορία ως προς το περιεχόμενο της μαθήσεως και την ασυδοσία ως προς τον τρόπο λειτουργίας, ώστε να δίνεται η επίφαση δημοκρατίας.

Κι όλα αυτά, γιατί οι εκάστοτε σύμβουλοι των υπουργών και οι μεγαλοπαράγοντες της παιδείας ήσαν και είναι κομπλεξικοί. Άνθρωποι μέτριοι και ακατάλληλοι για έδρα. Ανύπαρκτοι διδακτικά και συγγραφικά. Μικρόψυχοι και στενοκέφαλοι. Προόδευσαν μόνο σαν τρωκτικά μέσα στα σκοτεινά άδυτα του Υπουργείου Παιδείας. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν μίσος κατά των φροντιστών, όχι γιατί οι φροντιστές έβγαζαν λεφτά, δουλεύοντας βέβαια από πρωίας μέχρι νυχτός και διαβάζοντας ακόμη και την ώρα του γάμου τους (αναφέρομαι σε πραγματικό περιστατικό), όχι τόσο γιατί οι φροντιστές δεν έκυψαν τον αυχένα προ της κρατικής αυθαιρεσίας για να διατηρήσουν την αξιοπρέπεια της προσωπικής τους ελευθερίας, αλλά κυρίως γιατί υπήρχε μια σαφής υπεροχή, πνευματική, διδακτική και συγγραφική, των φροντιστών έναντι αυτών. Μοιραία, η προσπάθεια όλων αυτών των «ανορθωτών» δεν κατέτεινε ούτε κατατείνει στο να ορθώσουν παιδεία αλλά στο να κτυπήσουν τα φροντιστήρια, μεταβάλλοντας σε κακό φροντιστήριο το σχολείο από το Δημοτικό ως το Λύκειο. Αλλ' όσο πιο πολύ προσπαθούν να κτυπήσουν τα φροντιστήρια, τόσο αυτά ενδυναμώνονται. Είναι ενδεικτικό ότι αν πολλές τρεκλίζουσες, λόγω σχεδιαστικής αναπηρίας, «μεταρρυθμίσεις» κατόρθωσαν να «περπατήσουν», τούτο το χρωστούσαν στα κανίκια των φροντιστηρίων. ˝

 

 

Χιλιάδες οι υποψήφιοι στον επικείμενο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για τους εκπαιδευτικούς. 18646 φιλόλογοι θα διαγωνισθούν για 480 θέσεις! Η αναλογία είναι 1 προς 40 ή αν θέλετε θα διοριστεί τελικώς μόνο το 2,5 % των διαγωνιζομένων.

Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα ούτε για τους Μαθηματικούς και τους Φυσικούς για τους οποίους τα ποσοστά των επιτυχόντων είναι 5,3 % και 4,7 % αντίστοιχα. Στην πιο τραγική μοίρα βρίσκονται οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής. 7254 γυμναστές διαγωνίζονται για 48 μόλις θέσεις, ποσοστό 0,66 % ή αν θέλετε 7 στους χίλιους (1000) θα τα καταφέρουν.

Η κωμωδία καλά κρατεί δεκαετίες τώρα καθώς τα νιάτα της χώρας ανατρέφονται με τον μύθο ενός διορισμού ή μιας σύμβασης που δεν θα έρθει ποτέ για το 95 % των αποφοίτων των σχολών της τριτοβάθμιας.

Το δραματικό είναι ότι στη λαϊκιστική γοητεία ενός απίθανου διορισμού έχουν υποκύψει άπαντες ˙ εφημερίδες που με πηχυαίους τίτλους διαλαλούν χιλιάδες θέσεις προκηρύξεων του ΑΣΕΠ αποκρύπτοντας τον δραματικό αριθμό των πολιορκητών μιας θέσης στο ελληνικό δημόσιο ˙ ηλεκτρονικά portal πουλάνε δίκην φροντιστηρίου test δεξιοτήτων , θέματα και μαγικές συνταγές επιτυχίας ˙ αναρίθμητες οι εκδόσεις και τα πολλά φροντιστήρια – παράνομα κατά το παρανοϊκό μας κράτος – συμπληρώνουν την εικόνα των ημερών …

Η ελληνική κοινωνία έχει άλλωστε εξασκηθεί στο εύκολο όνειρο με τα απατηλά χρηματιστηριακά limit up και τις περιζήτητες δημόσιες θέσεις , που αποτελούν εν συνεχεία το ασφαλές ορμητήριο πειρατικών απογευματινών ενασχολήσεων.

Η ελληνική κοινωνία έχει εθισθεί στην λογική του λαχείου και της αρπαχτής και οι νέοι άνθρωποι αντί να στραφούν δυναμικά, με την κοινωνική προτροπή, στην δημιουργία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και δράσης, μαζεύουν μόρια ολιγόωρης προϋπηρεσίας που μοιράζει ως ομόλογο ομηρίας και εξάρτησης το « φιλεύσπλαχνο » κράτος.

Εδώ που φθάσαμε σύντροφε Οδυσσέα ίσως η καλύτερη και δικαιότερη λύση, η οποία πιθανώς να επέλυε και τα οικονομικά προβλήματα της δύσμοιρης χώρας εν μέσω της κρίσης, θα ήταν η κλήρωση των δημοσίων θέσεων μέσω ενός λαϊκού λαχείου με τον διακριτικό τίτλο « Ακριβό μου Δημόσιο » …  

Το καλύτερο το’ πε αδιόριστος φίλος του ιστολογίου σε προβεβλημένο δημόσιο συνδικαλιστή της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς: « Καλά εσύ διορίσθηκες νωρίς»…

 

˝ Είμαστε μια σπέσιαλ περίπτωση … ˝ διαπιστώνει ο εξαίρετος αρθρογράφος Γιώργης Μασσαβέτας από την στήλη της εφημερίδας σας ˝ Καλημέρα κ. Πρόεδρε ˝ την Κυριακή 9 Νοεμβρίου (Απάντηση στην εφημερίδα "Πρώτη της Ηλείας").

Με ιδιαίτερο σεβασμό στις απόψεις ενός μάχιμου της δημοσιογραφίας των πέτρινων χρόνων και όχι της σύγχρονης life style τηλεοπτικής και συναλλακτικής εκδοχής της, ας μου επιτραπεί ο ταπεινός αντίλογος στις ατεκμηρίωτες αιτιάσεις ότι οι βόρειοι γείτονες και συνέταιροι της ευρωπαϊκής μας ένωσης είναι λαοί στους οποίους ˝ … είναι άγνωστες οι λέξεις τα φροντιστήρια, τα ιδιαίτερα μαθήματα και τα ιδιωτικά σχολεία… ˝.

Πού αλήθεια υπάρχουν φροντιστήρια στην Ευρώπη και τον Κόσμο και γιατί; Πώς μεταφράζεται η ελληνική λέξη ˝ φροντιστήριο ˝ στην Αγγλική, την Γερμανική, την Πορτογαλική, την Γαλλική, την Ισπανική, την Ουγγρική, την Ιταλική και στις γλώσσες όλου του πλανήτη; Ποια είναι η νεοελληνική ανθηρή παραπαιδεία και ποιοι πραγματικά την ασκούν; Τι είναι το ελληνικό φροντιστήριο και γιατί επιζεί εδώ και 100 χρόνια;

Με ενοχλεί ιδιαιτέρως το γεγονός ότι ως εγχώριοι και εντόπιοι καταρτισμένοι μαρξιστές του διαλεκτικού υλισμού, ευαγγελιστές του πάλαι ποτέ διεθνισμού – που μας ενέσκηψε ως παγκοσμιοποίηση – αγνοούν εν τέλει τραγικά τους νόμους της κοινωνικής και εκπαιδευτικής διάχυσης.

Από τα Γερμανικά Nachhilfe τη Γαλλική Soutien Scolaire τα Grind Schools της Ιρλανδίας και τα Explicaçoes της Πορτογαλίας μέχρι τα Preuniversitario και τα Cursinho pre-vestibular στη Λατινική Αμερική ο παγκόσμιος χάρτης της εκπαίδευσης μοιάζει επίπεδος…

Η Αμερικάνικη φροντιστηριακή αλυσίδα Sylvan Learning Center εισέρχεται στην εκπαίδευση της Γερμανίας δημιουργώντας ένα δίκτυο χιλίων και πλέον φροντιστηρίων, τα Γιαπωνέζικα Juku του Toru Kumon δημιουργούν μια απίστευτη αυτοκρατορία είκοσι πέντε χιλιάδων φροντιστηρίων σε 45 χώρες με τελευταίο σταθμό την Ελλάδα και ο Τούρκος φροντιστής Enver Yucel δημιουργεί δίκτυο “test preparations centers” στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του Εθνικού προγράμματος “No Child Left Behind” ενώ το Ιταλικό φροντιστήριο CEPU λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια το πρώτο εισαγόμενο φροντιστήριο  στην οδό Μπενάκη…

 Το μέλλον του φροντιστηριακού θεσμού στην Ελλάδα και τον Κόσμο έχει κριθεί ιστορικά και θα επικυρωθεί στον 21ο αιώνα στη συνδιαχείριση των εκπαιδευτικών συστημάτων. “Shadow Education moves beyond regular public schooling” επιγράφουν τη σχετική τους διατριβή οι Scott Davies και Janice Aurini από το Mc Master University του Halifax…

Το ελληνικό παραμύθι περί της φροντιστηριακής ιδιαιτερότητάς μας δεν αντέχει σε καμία κριτική, την στιγμή μάλιστα που η UNESCO εδώ και πολλές δεκαετίες έχει συστήσει ειδική διεύθυνση μελετών της ˝ Shadow Education ˝ της ˝ σκιώδους ˝ παιδείας, η οποία γιγαντώνεται σ’ όλη την υφήλιο.

Φίλτατε Γιώργη Μασσαβέτα,
Η τεχνολογία θριαμβεύει και καταργεί τα άλλοτε απαγορευτικά σύνορα της επικοινωνίας ˙ με τα νέα εξελιγμένα λογισμικά της αυτόματης μετάφρασης ο πλους στο διαδίκτυο ανοίγει τις σελίδες του εκπαιδευτικού διαλόγου για το μέλλον της παιδείας σ’ ολόκληρο τον κόσμο με εξαιρετικά συμπεράσματα που συνήθως εκπλήσσουν με τις ομοιότητες των προβλημάτων και των αντιπαραθέσεων.

Η αμερικανική εκπαιδευτική Βαβέλ έχει επιστρατεύσει τα τελευταία χρόνια ένα γιγάντιο παράλληλο απογευματινό σχολείο με τα learning centers, τα ιδιωτικά δηλαδή φροντιστήρια της Αμερικής να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη βελτίωση των δεικτών στα μαθηματικά, στις αναγνωστικές ικανότητες και στην ικανότητα  διατύπωσης συλλογισμών.

Η διαχρονικότητα των προβλημάτων της εκπαίδευσης έχει αποτυπωθεί, ευτυχώς, εδώ και 4000 χρόνια στις πήλινες πλάκες των Σουμέριων οι οποίοι θεωρούσαν εγγράμματο όποιον ήξερε να γράφει, να διαβάζει και να λογαριάζει… Στα ίδια πήλινα τετράδια από την αργιλώδη λάσπη του Τίγρη και του Ευφράτη, στο πρώτο οργανωμένο σχολείο της ανθρωπότητας αποτυπώνεται η ανάγκη του φροντιστηριακού μαθήματος ως μια πρόσθετη διδακτική στήριξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες.

«Δεν επιτρέπεται η σχολική επιτυχία να εξαρτάται από το πορτοφόλι των γονιών» υποστήριξε η πρώην ομοσπονδιακή Υπουργός Παιδείας της Γερμανίας Edelgard Bulmahn το καλοκαίρι του 2005 στην παρουσίαση μελέτης για την έκταση των φροντιστηρίων στη χώρα της! Η συζήτηση για το κόστος της παράλληλης απογευματινής εκπαίδευσης στα γερμανικά nachhilfe είναι ανοιχτή αλλά όχι ιδιαιτέρως φορτισμένη. Σημαντικές, μάλιστα, φοροαπαλλαγές των γονέων επιβεβαιώνουν την πολιτική βούληση για την τυποποίηση του φαινομένου. «Δυστυχώς πολλοί γονείς προτιμούν να πληρώνουν παρά να κάνουν βελτιώσεις στο σχολείο..» λέει ο εκπαιδευτικός αναλυτής Marriot Kraus και συμπληρώνει «..η κοινωνία δεν περιμένει..». Η φράση αυτή είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στο διάλογο για την φροντιστηριακή αναγκαιότητα. Ο Mike Baker εκπαιδευτικός συντάκτης του BBC σε άρθρο του με τίτλο “society does not wait” αναρωτιέται «χειροτερεύουν τα σχολεία ή έχουν αυξηθεί οι ανησυχίες και οι προσδοκίες των γονέων;»

Η πίεση των γονέων είναι τέτοια που ανάγκασε τη βρετανική κυβέρνηση να παραδεχτεί ότι μάθηση στο σύγχρονο σχολείο δεν διαφοροποιείται ανάλογα με την ικανότητα του μαθητή. Ο Ken Boston επικεφαλής του νέου προγράμματος σπουδών της δευτεροβάθμιας δε δίστασε να θεσπίσει τη λειτουργία απογευματινών φροντιστηριακών μαθημάτων από το 2008 στο δημόσιο βρετανικό σχολείο. Παράλληλα η κυβέρνηση δημιουργεί άμεσα μητρώο οικοδιδασκάλων και φροντιστηριακών κέντρων που γνωρίζουν θεαματική άνοδο τις τελευταίες δεκαετίες.

«Την τελευταία δεκαετία οι άνθρωποι προετοιμάζονται ώστε να εναποθέσουν χρήματα για να παρέχουν στα παιδιά τους τα καλύτερα δυνατά φροντιστήρια» τονίζει ο John Morris διευθυντής του Institute of Education του Δουβλίνου του κορυφαίου Grind School που προετοιμάζει τους Ιρλανδούς για τα καλύτερα πανεπιστήμια της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό η συζήτηση για την χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών υπηρεσιών είναι ανοιχτή χιλιετίες τώρα αν θυμηθούμε τον Φιλόστρατο ο οποίος από τον 3ο μ.Χ. αιώνα διατύπωσε το περίφημο «Ά συν δαπάνη σπουδάζομεν, μάλλον ασπαζόμεθα των προίκα». Αυτά που σπουδάζουμε πληρώνοντας τα εκτιμούμε περισσότερο από τα «δωρεάν».

Τέλος αγαπητέ σύντροφε παλαιότερων αναζητήσεων και προσδοκιών, η πολιτεία οφείλει να ξαναδεί τα φροντιστήρια με εργαλεία πολιτικής ανάλυσης χωρίς παρωπίδες κρατισμού. Η ελληνική κοινωνία χρωστάει στα φροντιστήρια όχι μόνο γιατί στις πέτρινες εποχές ήταν κέντρα αντίστασης και φιλόξενες εστίες διωκόμενων αλλά γιατί αποτελούν ένα σύγχρονο λαϊκό απογευματινό σχολείο καθολικής συμμετοχής και προσέλευσης, το οποίο προσθέτει στην ελληνική παιδεία και συνέβαλε πάντα στη διάπλαση του ελεύθερου φρονήματος των νέων.

Να σου θυμίσω σύντροφε ότι κανένας πανηγυρικός δικτατόρων δεν ακούσθηκε ποτέ στα φροντιστήρια και να σου πω με βεβαιότητα ότι οι φροντιστές έχουν υψηλό φρόνημα όχι γονιδιακά αλλά γιατί δεν εξαρτώνται από τις κρατικές μικροεξυπηρετήσεις της μιζέριας και του βολέματος και είναι καλοί δάσκαλοι γιατί αξιολογούνται σκληρά και καθημερινά στην τάξη…Όσο για την ανθηρή παραπαιδεία των ιδιαιτέρων μαθημάτων την οποία ασκούν επιτήδειοι με το δέλεαρ της προφορικής βαθμολογίας στο ˝ δημόσιο ˝ σχολείο, η τοπική κοινωνία της Ηλείας γνωρίζει καλά σε ποιους εξαναγκάζεται να πληρώνει ετησίως 6.615.000 € μαύρα και αφορολόγητα σύμφωνα με την έρευνα της Γ.Σ.Ε.Ε.

Ο συνάδελφος της δημόσιας εκπαίδευσης Ν.Σ.Μαυρογιάννης διδάκτωρ των μαθηματικών, καθηγητής στο Πειραματικό Λύκειο της Ευαγγελικής σχολής της Σμύρνης καταθέτει σημαντικές και νηφάλιες απόψεις οι οποίες γεφυρώνουν εν πολλοίς το ανόητο “Χάσμα” που επιχειρούν πολλοί με φανατισμό γενιτσάρων ανάμεσα στο δημόσιο σχολείο και το φροντιστήριο. Η διαφωνία του Ιστολογίου σε επιχειρήματα και σε θέσεις του κειμένου δεν αναιρούν το γεγονός ότι αποτελεί μία εξαιρετική βάση συζήτησης και συνεννόησης. Παραθέτουμε αυτούσιο το άρθρο και αναμένουμε και την δική σας επιχειρηματολογία…

Χρόνια τώρα συνεχίζεται μία άχαρη και άνευ ουσίας διαμάχη και αντιπαλότητα μεταξύ των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στον φροντιστηριακό χώρο από τη μια και στο δημόσιο σχολείο από την άλλη, η οποία συντηρείται από διάφορα ένθεν και ένθεν μειωτικά σχόλια. και γελοίες γενικεύσεις.Κεντρική θέση κατέχει η προσπάθεια μείωσης της προσφοράς του δημόσιου σχολείου.Στο κείμενο που ακολουθεί αποτυπώνονται μερικές σκέψεις γι αυτό το θέμα.Μία πρώτη του μορφή παρουσιάστηκε στον δικτυακό τόπο MATHEMATICA στις 27-11-2007

Η Εκπαίδευση στην πατρίδα μας παρέχεται από τα δημόσια ή ιδιωτικά σχολεία και τα φροντιστήρια. Αυτό συνέβαινε σε όλες τις εποχές με διάφορες μορφές. Παλιά η άρχουσα τάξη επιφύλασσε στον εαυτό της ακριβούς ιδιωτικούς διδασκάλους και για του υπόλοιπους τίποτε ή κάποιο εκκλησιαστικό σχολείο.

Η Δημόσια Εκπαίδευση είναι κοινωνική κατάκτηση και λειτουργεί προς όφελος κυρίως των κατωτέρων κοινωνικών στρωμάτων.

 Η λεγόμενη παραπαιδεία (όρος αισχρός και υποτιμητικός) είναι παιδεία που παρέχεται παράλληλα με τα σχολεία συνήθως συμπληρωματικά αλλά ενίοτε ανταγωνιστικά υποκαθιστώντας τα. 'Όλα εξαρτώνται από την ισχύ που εμφανίζεται στο δίπολο σχολείο-φροντιστήριο.

Η φροντιστηριακή παιδεία υπάρχει μόνο όταν υπάρχουν πόροι για να την χρηματοδοτήσουν. Συγκεκριμένα όταν υπάρχει πλεονάζον εισόδημα. Βέβαια για την προσφυγή σε αυτήν προτάσσεται η δικαιολογία της αναξιοπιστίας του σχολείου. Εν τούτοις σε αυτήν προσφεύγουν και μαθητές σχολείων που λειτουργούν ικανοποιητικά (πολλά δημόσια διάσπαρτα στην Ελλάδα και μερικά ιδιωτικά). Αντίθετα παρατηρούνται περιπτώσεις μαθητών που τα καταφέρνουν μία χαρά με τα μαθήματα που προσφέρει το δημόσιο σχολείο συν της ενισχυτικής. Κυρίως περιπτώσεις φτωχών μαθητών και δη οικονομικών μεταναστών. Στη δεκαετία του 60 και στις αρχές της δεκαετίας του 70 παρά το γεγονός ότι το σχολείο ήταν εντελώς αναντίστοιχο με τις εισαγωγικές εξετάσεις (η ύλη ήταν "άπασα η διδακτέα") οι μαθητές κατέφευγαν στα φροντιστήρια στις τελευταίες μόνο τάξεις (μάλιστα τα παιδιά των επαρχιών μόνο το καλοκαίρι). Ο λόγος: δεν υπήρχε η δυνατότητα να πληρωθούν περισσότερα δίδακτρα.

Η Ελληνική κοινωνία υιοθετεί την φροντιστηριακή παιδεία όχι μόνο γιατί μπορεί να την πληρώσει αλλά και διότι δεν επιθυμεί να μοχθήσει. Ενώ στην εποχή μας υπάρχουν εξαιρετικές δυνατότητες μελέτης (μεγάλη ποικιλία βοηθημάτων, βιβλιοθήκες, διαδίκτυο) επιζητείται αγωνιωδώς το δεκανίκι του φροντιστή που με την δουλειά του θα υποκαταστήσει την προσωπική εργασία. Δεν είναι τυχαίο ότι τα μεγάλα φροντιστήρια τείνουν να αυξάνουν τις ώρες διδασκαλίας εις βάρος της ατομικής μελέτης. Οι νεοέλληνες στέλνουν τα παιδιά τους φροντιστήριο για τους ίδιους λόγους που δεν καθαρίζουν μόνοι τα σπίτια τους δεν σιδερώνουν μόνοι τους τα ρούχα, πάνε γυμναστήριο, καταφεύγουν σε ψυχολόγους και τρώνε έξω: Αγοράζουν τη λύση των προβλημάτων τους από άλλους. Ακόμη και στο μεγάλωμα των παιδιών τους.

Η Ελληνική οικογένεια αγοράζει όσο περισσότερες και όσο καλλίτερες φροντιστηριακές υπηρεσίες μπορεί. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι να συμπληρωθούν τα κενά του σχολείου όπως κατά κόρον αναφέρεται. Αλλά γιατί το δικό της παιδί πρέπει να βρεθεί μπροστά από τα άλλα παιδιά για την δική του εξασφάλιση. Ει δυνατόν χωρίς κόπο.

Η φροντιστηριακή παιδεία έχει κατά καιρούς στελεχωθεί με λαμπρούς επιστήμονες και δασκάλους (ιδίως την εποχή που ο έλεγχος των κοινωνικών φρονημάτων δεν έδινε άλλη διέξοδο σε αριστερούς εκπαιδευτικούς). Ενδεικτικά αναφέρω μερικά ονόματα μαθηματικών του παρελθόντος που λάμπρυναν τον φροντιστηριακό χώρο: Φερεντίνου, Σαββαϊδης, Κανέλλος, Μαντάς, Μάγειρας, Ντάνης, Κισκύρας, Ιωαννίδης, Καζαντζής, Λιβέρης, Ανάγνος και άλλο και άλλοι. Αποφεύγω να αναφέρω νεώτερους για προφανείς λόγους. Όμως εξίσου σημαντικοί δάσκαλοι και επιστήμονες στελέχωσαν και τα σχολεία και θα μπορούσαμε να παραθέσουμε ένα όμοιο εκτενή κατάλογο. Με τίποτε όμως δε μπορούμε να πούμε ότι η φροντιστηριακή εκπαίδευση συγκέντρωνε όλη την αφρόκρεμα των δασκάλων. Ούτε παλαιότερα όταν η φροντιστηριακή καριέρα ήταν ελκυστική ούτε τώρα που οι όροι έχουν αντιστραφεί υπέρ της καριέρας στα σχολεία.

'Όπως είναι γνωστό η δημόσια εκπαίδευση, κύριος παροχέας σχολικής εκπαίδευσης, έχει αφεθεί προ πολλού στην τύχη της. Και δεν μιλώ για την υποχρηματοδότηση ζήτημα σημαντικό μεν αλλά δευτερεύον αλλά για την απουσία κάθε ενίσχυσης και ελέγχου. Από το 1982 (οπότε το ΠΑΣΟΚ θεώρησε ότι Σοσιαλισμός και αξιολόγηση είναι πράγματα ασυμβίβαστα) έως σήμερα (που μετά την παλινόρθωση του Καπιταλισμού η Νέα Δημοκρατία αντιλαμβάνεται την αξιολόγηση ως προώθηση των "δικών μας παιδιών") ο καθένας μπορεί να κάνει ότι θέλει και όπως το θέλει. Ενώ έχουμε επανανομοθετημένη την αξιολόγηση από την εποχή του Ευθυμίου ουδείς επιχειρεί να την εφαρμόσει ή να εφαρμόσει κάτι ανάλογο. Τα σχολεία σε αντίθεση με τα φροντιστήρια δε μπορούν να επιλέξουν το προσωπικό τους. Το ποιος θα έλθει να διδάξει έχει να κάνει με πόσα παιδιά έχει ή το πόσο μακριά ήταν πριν και όχι με το πόσο καλός είναι. Ότι πετυχαίνει η δημόσια εκπαίδευση το πετυχαίνει χάρις τον πατριωτισμό και το μεράκι των δασκάλων της. Και πολλές φορές ανταγωνίζεται όχι απλώς αξιοπρεπώς αλλά και με εμφανή ανωτερότητα την ακριβοπληρωμένη εκπαίδευση σε ιδιωτικά σχολεία ή φροντιστήρια. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο ακαδημαϊκό μέρος του ζητήματος (που τμήμα του υπό μορφή προγύμνασης αποτελεί τη μοναδική ενασχόληση των φροντιστηρίων) αλλά και στην όλη παιδεία και πολιτισμό. Υπάρχουν καθηγητές που κάνουν εκπληκτικά πράγματα. Και μόνο για την προσφορά των καθηγητών της περιφέρειας μου να αναφερθώ μπορώ να μιλάω ώρες. Και εδώ αξίζει να σημειώσουμε, για να μην ξεχνιόμαστε, ότι παρά την λειτουργία της αγοράς κυκλοφορούν και στα φροντιστήρια πλείστοι κακοί και αμαθείς καθηγητές. Ποτέ μου δεν κατάλαβα τέλος πάντων τι το σπέσιαλ έχει ένας μέτρια διαβασμένος μαθηματικός που επαναλαμβάνει τυφλοσούρτες "μεθοδολογίας" ή μία εκθεσού φιλόλογος που μηρυκάζοντας το υλικό επιφυλλίδων από τα Κυριακάτικα φύλλα δίνει απαντήσεις επί παντός επιστητού.

Ενώ όλοι κόπτονται για το δημόσιο σχολείο ελάχιστοι είναι εκείνοι που βγαίνουν να το υποστηρίξουν. Ακόμη λιγότεροι εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να βάλουν πλάτη για να το βοηθήσουν εμπράκτως. Επιπλέον το δημόσιο σχολείο προσπαθεί να υπερασπισθεί αξίες που πλείστοι προβεβλημένοι αντιστρατεύονται:
-Προσπαθεί να διδάξει εντιμότητα εν μέσω χρηματιζομένων.
-Προσπαθεί να διδάξει το λόγο και την αξία του επιχειρήματος και βγαίνει ό άλλος και σου λέει "προτιμώ τις μολότωφ από τον καναπέ". -Πασχίζει να διδάξει την αξία της προσπάθειας και κάποιος αρχηγός κόμματος προτρέπει τους μικρούς μαθητές να αντιγράφουν.
-Επιχειρεί να καλλιεργήσει την αγάπη στην Πατρίδα και οι άλλοι οργανώνουν αντιπατριωτικές ημερίδες.
-Αγωνίζεται να καλλιεργήσει κάποια αισθητικά κριτήρια και απέναντι του ορθώνονται οι τηλεοπτικές χυδαιότητες.
-Διδάσκει ποίηση και αίφνης ένας υπουργός, του Πολιτισμού μάλιστα, αποκαλεί τους ποιητές "λαπάδες".
-Σπεύδει να δείξει την αξία του αλλά μεγαλόσχημοι πολιτικοί, και ηγέτιδος αγωνιστικών προδιαγραφών μη εξαιρουμένης, δείχνουν εμφανώς την προτίμηση τους για τα ιδιωτικά σχολεία.
-Αγωνιά να μείνει ανοικτό για να τα κάνει όλα αυτά και η ΟΛΜΕ μαζί με τα κόμματα της λεγόμενης αριστεράς αβαντάρει τις καταλήψεις.

Πρόκειται για μία άνιση, αλλά όχι απέλπιδα θα προσέθετα, προσπάθεια που πολλοί από μας στα δημόσια σχολεία συνεχίζουμε περίπου με θρησκευτική πίστη. Ελπίζω ότι θα προλάβω να δω ένα δημόσιο σχολείο που να περιβάλλεται από την κοινωνία με στοργή, απαιτήσεις, αυστηρότητα και προπάντων , υπευθυνότητα.

Διότι η υπευθυνότητα είναι είδος ουσιώδες εν ανεπαρκεία. Μου είναι αδύνατον να απαριθμήσω τι μπούρδες έχω ακούσει για την εκπαίδευση από τα πλέον επίσημα χείλη. Εκλιπών και κατά τα άλλα αξιόλογος πολιτικός στο πέρασμα του από το Υπουργείο Παιδείας μίλαγε για χρηματιζόμενους καθηγητές αλλά δεν παρέπεμψε ούτε έναν στο πειθαρχικό συμβούλιο. Άλλος πρώην φροντιστής υφυπουργός μας διαβεβαίωνε με τυμπανοκρουσίες ότι με την έναρξη της χρονιάς θα έχουμε όλο το προσωπικό. Μάλιστα κάναμε κατανομή από τον Ιούνιο. Ο μαθηματικός που μας έλλειπε κατέφθασε τέλη Νοεμβρίου! Άλλος, αρχηγός και αυτός, σηματοδότησε το πέρασμα του από το ΥΠΕΠΘ με το όραμα της καλλιέργειας καννάβεως στα μπαλκόνια. Και μπέρδεψε τόσο πολύ την εγκύκλιο για το κάπνισμα που ψαχνόμαστε να βρούμε φόρμουλα να απαγορέψουμε στους πιτσιρικάδες να καπνίζουν τσιγάρα και μπάφους. "5% του ΑΕΠ για την Παιδεία" αλαλάζουν οι διάφοροι και καμώνονται ότι δεν ξέρουν ότι έτσι όπως είναι το σχολείο τα λεφτά που θα ρίξεις μπορεί να πάνε χαμένα. "Σχολείο που να μορφώνει και όχι να εξοντώνει" σου λένε οι λαλίστατοι συνδικαλιστές αλλά δεν εξηγούν πως θα γίνει ομελέτα χωρίς αυγά. "Για άλλη μία φορά φάνηκε η αναξιοπιστία του συστήματος των εξετάσεων" ανέκραζε ο οπαδός της αντιγραφής αρχηγός αμέσως μετά το ατυχές (επαναλαμβάνω: ατυχές) περιστατικό στις εξετάσεις του 2007 στο βαθμολογικό της Θεσσαλονίκης προωθώντας πρόταση να αναλάβουν την επιλογή φοιτητών τα Πανεπιστήμια. Τα ποια; Εκείνα που έβαλαν χέρι στο μισθό του Σημίτη!

Και ας μη γελιόμαστε. Δεν είναι όλες οι κριτικές κατά του δημόσιου σχολείου καλοπροαίρετες. Η πίτα της εκπαίδευσης είναι μεγάλη και πέριξ αυτού ενεδρεύουν συμφέροντα και βλέψεις που η ικανοποίηση τους περνάει μέσα από την κατασυκοφάντηση του. Και αυτό μπορεί να ισχύσει σε όλες τις κλίμακες: Από τις μεγάλες εκπαιδευτικές φάμπρικες ως το συνοικιακό φροντιστήριο της γωνίας. Όχι πάντα, να εξηγούμαστε, αλλά ούτε σπάνια.

Εν κατακλείδι ο καθείς εφ΄ω ετάχθη. Ήτοι ανάλογα με τις επιθυμίες και τα κότσια του μπορεί να επιλέξει εργασιακό χώρο. Και να δουλέψει προσφέροντας. Υπάρχουν καλοί συνάδελφοι και στα σχολεία και στα φροντιστήρια. Οι άλλοι απλώς περισσεύουν. Έτσι απλά.