Οι αντιστάσεις των “φονταμενταλιστών” του μαυροπίνακα είναι μεγάλες και ενίοτε τεκμηριωμένες· η νέα όμως ανελέητη τεχνολογική πραγματικότητα διαφοροποιεί το ρόλο του χαρισματικού δάσκαλου και τη λειτουργία του αξιόπιστου συγγράμματος που διαχρονικά αποτελούσαν τη κύρια πηγή πληροφόρησης στη διδακτική πράξη. Η ψηφιακή ανανέωση της διδασκαλίας είναι πλέον απολύτως αναγκαία απάντηση στα νέα παιδαγωγικά ζητούμενα της διαθεματικότητας και της συνεργατικής μάθησης. Ο ρόλος της δράσης στη μάθηση τεκμηριώνεται επιστημονικά και αποδεικνύει ότι η παράλληλη έρευνα και η δημιουργία των μαθητών οδηγούν ευκολότερα στους διδακτικούς στόχους. Ο παραδοσιακός επομένως δάσκαλος οφείλει να καινοτομήσει και να αξιοποιήσει τη τεχνοφιλία του μαθητικού ακροατηρίου, να τη μετατρέψει σε δημιουργική δράση και να ξεπεράσει τη προσωπική του τεχνοφοβία. Αφορμή για το σημείωμα αυτό είναι τα σεμινάρια που πραγματοποιούν οι φροντιστές για την επιμόρφωσή τους στα οποία διατυπώνονται συντηρητικές επιφυλάξεις που οδηγούν σε προσχηματικές απορρίψεις. Η ιστορία της εκπαίδευσης έχει άλλωστε πολλά “συμβάντα” θεοποίησης των παιδαγωγικών καινοτομιών. Οι νέες τεχνολογίες δεν κάνουν ασφαλώς θαύματα και δεν αποτελούν από μόνες τους πανάκεια. Όταν όμως η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών μαθητών πλοηγεί στο διαδίκτυο είναι αδιανόητο ο δάσκαλος να αγνοεί τη δύναμη του μέσου και τους έξοχους δικτυακούς τόπους και τρόπους που μπορούν να κάνουν πραγματικά συναρπαστική την διδασκαλία του. Η περιήγηση στην φιλολογική όψη του διαδικτύου στην ωραία πύλη www.netschoolbook.gr μιας “καλοδιωμένης” φιλολόγου, η αναζήτηση στην νεότευκτη Ανέμη http://anemi.lib.noc.gr μια ψηφιακή βιβλιοθήκη με σπάνια τεκμήρια του νεότερου ελληνισμού, η πλοήγηση στο κόμβο της Ελληνικής Γλώσσας www.greek-language.gr αποτελούν δημιουργικό ερέθισμα για κάθε μαχόμενο εκπαιδευτικό. Τα εικονικά εργαστήρια Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.spin.gr ή στο www.e-yliko.gr με χρήσιμες διδακτικές προτάσεις και εξαιρετικές προσομοιώσεις είναι μια ψηφιακή πρόκληση ανανέωσης. Η Παιδεία χωρίς τις νέες τεχνολογίες είναι πλέον αδιανόητη. Χωρίς αποθέωση των πολυμέσων και των υπερμέσων, με κριτική αποδελτίωση της πληροφορίας και με ορθή χρήση των εκπαιδευτικών εργαλείων, όλα στην εκπαίδευση αλλάζουν. Και αν οι Έλληνες έφηβοι συναντούν το δάσκαλο στο σχολείο και στο φροντιστήριο στην Βρετανία και στην Αμερική οι συνομήλικοι τους εμπεδώνουν τη παγκοσμιοποίηση στη Παιδεία χρησιμοποιώντας Ινδούς(!) μαθηματικούς για υποστηρικτική διδασκαλία μέσω του διαδικτύου· “Μπορεί ο Toni Blair να έχει χρήματα για τα ιδιαίτερα φροντιστήρια των παιδιών του αλλά οι περισσότεροι γονείς στην Αγγλία εξασφαλίζουν με 50 λίρες το μήνα on line διδασκαλία” αναφέρει ο βρετανικός “Observer”. Η ώρα που οι μαθητές θα κρατούν αντί για το κλασικό μαθητικό σακίδιο ένα μικροσκοπικό memory stick δεν είναι μακριά…
O επιζήμιος διάλογος
Πέρασαν πολλές δεκαετίες από τότε που ο μεγάλος διανοητής Ε. Παπανούτσος διατύπωνε το περίφημο «στο διάλογο δεν πάμε για να σώσουμε τις ιδέες μας αλλά για να σώσουμε την αλήθεια». Ακόμα περισσότερα χρόνια πέρασαν από τότε που αναφερόμενος στην Παθολογία του Νεοελληνικού Διαλόγου έγραψε με προφητική έμπνευση τις προϋποθέσεις του Επιζήμιου Διαλόγου
Η τέχνη του αποδοτικού διαλόγου είναι γόνιμη αρετή στην οποία ελάχιστα έχουμε εκπαιδευθεί˙ αντιθέτως έχουμε εθισθεί στην άγονη τεχνική του εριστικού διαλόγου για να ακυρώσουμε κάθε μη αρεστή λύση χωρίς καμία ρεαλιστική αντιπρόταση.
Για να σώσουμε την αλήθεια και όχι τις συντεχνιακές μας ιδεοληψίες είναι ανάγκη να καταγράψουμε στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, συνθέτουν το εκπαιδευτικό μας γίγνεσθαι αλλά απουσιάζουν από τον ηλεκτρισμένο διάλογο. Η αδιόρατη απειλή της επερχόμενης ιδιωτικοποίησης κυριαρχεί αλλά ελάχιστοι αξιολογούν τις όψεις της εκπαιδευτικής καθημερινότητας. Σταχυολογούμε ειδήσεις και στοιχεία που απαιτούν τεκμηριωμένες λύσεις και άμεσες ρυθμίσεις.
«Που να σπουδάσει το παιδί μου κύριε καθηγητά;» ρώτησε κυριακάτικη εφημερίδα για λογαριασμό των γονέων μια δωδεκάδα επίλεκτων πανεπιστημιακών για να εισπράξει εμμέσως πλην σαφώς την απάντηση: «μη στείλετε τα παιδιά σας σε ελληνικά πανεπιστήμια»! Αιτιολογημένη ως εκ τούτου η προτίμηση μιας πλειάδας πολιτικών που ενίοτε κόπτονται για τον δημόσιο χαρακτήρα αλλά επιλέγουν από την λυκειακή βαθμίδα το Ι.Β. για τα παιδιά τους ως διαβατήριο πρόσβασης στα καλύτερα υπερατλαντικά ιδιωτικά πανεπιστήμια.
51.138 Έλληνες σπουδάζουν στο εξωτερικό με βάση τα στοιχεία της τελευταίας έκθεσης του ΟΟΣΑ˙ αν μάλιστα η φοιτητική μετανάστευση μετρηθεί με βάση τον πληθυσμό της χώρας, η Ελλάδα προηγείται με διαφορά καθώς σε κάθε εκατομμύριο πληθυσμού αντιστοιχούν 4.784 φοιτητές στο εξωτερικό! Στον αντίποδα μάλιστα στην χώρα μας σπουδάζουν μόνο λίγες εκατοντάδες ξένων φοιτητών με αποτέλεσμα να κατέχουμε την τελευταία θέση στον σχετικό πίνακα της Ε.Ε.
Σύμφωνα με σημαντική έρευνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του καθηγητή κ. Γεωργίου Παπακωνσταντίνου θέσεις στις περιζήτητες σχολές καταλαμβάνουν κυρίως μαθητές από μεσαία και υψηλά κοινωνικά στρώματα. Μόλις το 2,8% των εισακτέων στην Ιατρική έχουν γονιό γεωργό ή κτηνοτρόφο μια κατηγορία που αποτελεί το 17,4% του συνολικού πληθυσμού!
Το γεγονός ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση διευρύνει την κοινωνική ανισότητα είναι αναμφισβήτητο. Η άποψη που ευθαρσώς διατυπώθηκε από την αξιωματική αντιπολίτευση προσφάτως στην Βουλή ότι οι νέοι θα πρέπει να έχουν εγγυημένη από το κράτος την χρηματοδότηση των σπουδών τους η οποία θα αποτελεί ταυτόχρονα κίνητρο βελτίωσης για τα ανώτατα ιδρύματα είναι μια κοινωνικά δίκαιη προσέγγιση. Όσοι ανακαλύπτουν σε ανάλογες θέσεις στοιχεία από το περίφημο άρθρο του πρόσφατα εκλιπόντος Μίλτον Φρίντμαν για τον ρόλο του κράτους στην εκπαίδευση ας εξισορροπήσουν το συναίσθημα με το γεγονός ότι ο ίδιος ανήκει στους γεννήτορες της ιδέας για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Η δαιμονοποίηση των απόψεων καθιστά τον διάλογο αληθινά επιζήμιο.
.